Diyabet (şeker hastalığı); pankreas adlı salgı bezinin kan şekerini (glikozu) düzenleyen bir hormon olan insülini yeterli miktarda üretememesi ya da üretilen insülinin vücutta etkili bir şekilde kullanılamaması sonucu oluşan, kandaki şeker (glikoz) düzeyinin yükselmesiyle (hiperglisemi) gelişen ve ömür boyu süren kronik bir hastalıktır. Sık idrara çıkma, aşırı susama, yorgunluk, kilo kaybı, bulanık görme, tekrarlayan infeksiyonlar, yaralarda geç iyileşme, ellerde veya ayaklarda karıncalanma hissi ya da uyuşma, kusma ve karın ağrısı gibi belirtiler diyabet hastalığının sık görülen belirtilerindendir. Bu yakınmaların varlığında diyabetten şüphelenilmeli ve vakit kaybetmeksizin hekime başvurulmalıdır.
Diyabet sık karşılaşılan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Uluslararası Diyabet Federasyonunun 7. Diyabet Atlası’na göre; dünya genelinde 2015 yılında 20 yaş ve üstü 415 milyon kişi diyabet hastası olarak raporlanmıştır. Bu sayının 2040 yılında %55 oranında artarak 642 milyona ulaşacağı tahmin edilmektedir. Dünyada her altı saniyede bir kişi diyabetin meydana getirdiği sağlık sorunları nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Türkiye’de ise 20 yaş üstü her yedi kişiden birinin diyabet hastası olduğu bilinmektedir.
Dünya çapında diyabet sıklığının artışına farkındalık oluşturmak için, Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 1991 yılında 14 Kasım Dünya Diyabet Günü olarak belirlenmiştir. Her yıl bu tarih için bir tema belirlenmektedir. Bu yıl belirlenen Dünya Diyabet Günü teması ‘’Kadınlar ve Diyabet” olup sloganı ‘’Sağlıklı Bir Gelecek Hakkımız’’dır. Bu yıl ki tema diyabet riski taşıyan veya diyabet ile yaşayan tüm kadınlar için ekonomik ve ulaşılabilir diyabet tedavisi, diyabet eğitimi ve kendi kendine diyabet yönetimi eğitiminin önemini teşvik etmek suretiyle Tip 2 diyabet ile mücadele kapasitesini güçlendirmektir. Bu kapsamda;
Sağlık sistemlerinde kadınların özel ihtiyaç ve önceliklerine yeterli önem verilmelidir.
Diyabetli kadınların tümü ihtiyaç duydukları temel diyabet ilaçlarına ve teknolojilerine, kendi kendine diyabet yönetimi eğitimine ve bilgisine erişebilmelidir.
Tüm diyabetli kadınlar gebelik sırasında riski azaltmak için gebelik öncesi planlama hizmetlerine erişmelidir.
Diyabeti olan ve olmayan tüm kadınların sağlık durumlarını iyileştirmek için fiziksel aktivite imkânlarına ulaşmaları ve günlük yaşamlarında fiziksel aktiviteye yer vermeleri gerekmektedir.
Sağlık çalışanları gebelik sırasında diyabetin tanısı, tedavisi, yönetimi ve takibi konusunda eğitilmelidir.
Tunceli İl Sağlık Müdürlüğü