Kanser, neredeyse bütün organlarda ortaya çıkabilen, anormal hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla karakterize, ortaya çıktığı organın dışındaki diğer organlara yayılabilen hastalık grubudur. Kanser neoplazm, malign tümör adıyla da isimlendirilmektedir. Dünya genelinde her 6 ölümden birinin nedeni kanserdir ve kanser 2018 yılında tahmini olarak 9,6 milyon insanın ölümünden sorumlu olmuştur.
Kanser dünya genelinde en sık ikinci ölüm nedenidir. Her insan, yaşı, cinsiyeti, mesleği veya yaşadığı yerden bağımsız olarak kanser hastalığına yakalanabilir. Akciğer kanseri, prostat kanseri, kolorektal kanser, mide kanseri ve karaciğer kanseri erkeklerde en yaygın görülen kanser türleridir. Meme kanseri, kolorektal kanser, akciğer kanseri, servikal kanser ve tiroid kanseri ise kadınlar arasında en yaygın olanlarıdır.
Erken yaşlardan itibaren basit sağlıklı yaşam alışkanlıklarının (düzenli ve dengeli beslenme, yeterli uyku, düzenli egzersiz ve sigara kullanımının önlenmesi) edinilmesi kanser riskini önemli ölçüde azaltırken, erken tanı ve tedavi ile hastaların yaşam süre ve kalitesi artmaktadır. Bu nedenle, herkesin kendisi ve diğer insanların kanserden korunması ve toplumda kanser ile mücadelede yapabileceği işler vardır; kanser konusundaki farkındalık ve destek arttıkça toplumlarda kansere bağlı hastalık ve ölümlerin azalması mümkün olacaktır.
Dünya Kanser Günü ilk kez 4 Şubat 2000'de Paris'te düzenlenen Yeni Binyıl İçin Dünya Kansere Karşı Zirvesi'nde ortaya çıkmıştır. Paris Sözleşmesi araştırmayı teşvik etmeyi, kanseri önlemeyi, hasta hizmetlerini iyileştirmeyi, farkındalığı artırmayı ve küresel toplumu kansere karşı ilerleme kaydedecek şekilde harekete geçirmeyi amaçlamış ve bunu vurgulamak üzere her yılın 4 Şubat gününün Dünya Kanser Günü olması kararlaştırılmıştır.
Tüm kanser vakalarının %30-50'si önlenebilmektedir. Korunma, kanserle savaşta en uygun maliyetli uzun vadeli stratejiyi sunar. Kanserin önlenmesi için kanser risk etkenleriyle hem bireysel hem de toplumsal olarak mücadele etmek gerekmektedir. Bu risk etkenleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir;
- Tütün kullanımı
- Şişmanlık (obezite) ve fazla kiloluluk
- Düşük miktarda meyve ve sebzenin tüketildiği sağlıksız beslenme
- Alkol kullanımı
- Fizik aktivite yapılmaması
- Cinsel yolla bulaşan HPV enfeksiyonu
- Hepatit ve diğer kanser yapıcı enfeksiyonlar (EBV vd.)
- Çevre kirliliği
- İyonlaştırıcı ve ultraviyole radyasyon
- İş yerinde maruz kalınan kanser yapıcı kimyasal maddeler
Kanserle mücadelede önemli bir diğer alan erken tanı ve tedavidir. Bu amaçla ülkemizde farklı tarama programları uygulanmaktadır. Kadınlarda meme kanseri tarama programı kapsamında 40-69 yaş arası kadınlara 2 yılda bir mamografi çekilmekte; rahim ağzı kanseri tarama programı kapsamında 30-65 yaş aralığındaki kadınlardan 5 yılda bir smear alınmakta ve HPV-DNA testi yapılmaktadır. Kolorektal kanser taramaları için 50-70 yaş aralığındaki erkek ve kadınlara 2 yılda bir gaitada gizli kan testiyapılmaktadır. Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM) aracılığıyla bu tarama programları ücretsiz olarak yapılmaktadır
İlimizde faaliyet gösteren Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM) , Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezi (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) de ücretsiz olarak kanser taramaları yapılmaktadır.
4 Şubat Dünya Kanser Günü kapsamında 6-7 Şubat tarihlerinde Tunceli Devlet Hastanesi’nde kanser farkındalığını artırmak amacıyla resim sergisi düzenlenecektir. Tüm halkımız sergimize davetlidir.
TUNCELİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ