24 MART DÜNYA TÜBERKÜLOZ GÜNÜ
Tüberkülozun
sağlık, sosyal ve ekonomik yıkıcı sonuçlarını önlemek, kamuoyunda farkındalığı
artırmak ve küresel tüberküloz salgınını sona erdirmek amacıyla Robert Koch
tarafından M. tuberculosis basilinin keşfedildiği ve hastalığın teşhis ve
tedavisinin yolunu açan 24 Mart 1882 gününe ithafen her yıl 24 Mart ‘‘Dünya
Tüberküloz Günü” olarak anılmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü
(DSÖ) tarafından 2019 yılı Dünya Tüberküloz Günü teması
"Zamanı
Geldi"(It’s time) olarak belirlenmiştir. Dünya Tüberküloz Günü,
tüberkülozu sona erdirmek amacıyla yapılan çalışmaların arttırılması için
önemli bir fırsat sağlamaktadır.
Tüberküloz (TB)
önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olmasına rağmen halen
dünyanın en ölümcül enfeksiyon hastalığı olmaya devam etmektedir. Dünya Sağlık
Örgütünün raporuna göre 2017 yılında dünyada yaklaşık 10 milyon tüberküloz
vakası ortaya çıkmıştır. Dünya nüfusunun yaklaşık dörtte biri tüberküloz basili
ile enfektedir. Bu kişilerin %10’unda, hayatlarının bir döneminde, tüberküloz
hastalığının ortaya çıkması beklenmektedir. Dünyada HIV/AIDS enfeksiyonunun
artması da küresel tüberküloz tehdidini artırmaktadır. Her gün,
30.000 kişi tüberküloza yakalanmakta ve 4500 kişi tüberkülozdan
ölmektedir. Dünyada, küresel çabalarla, 2000 yılından bu yana 54
milyon kişinin hayatı kurtarılmış ve tüberküloz %42 oranında azaltılmıştır.
Dünya Sağlık
Örgütü (DSÖ) 2015 yılı sonrasında atılacak adımları belirleyerek Küresel
Tüberkülozu Bitirme Stratejisini ve DSÖ Avrupa Bölgesi Tüberküloz Eylem Planı
2016-2020’yi uygulamaya koymuştur 2030 yılına kadar tüm dünyada TB insidansının
%90 azaltılması hedeflenmiştir.
Ülkemizde
tüberküloz vakaları her yıl yaklaşık %4-5 oranında
azalmaktadır. Tüberküloz insidansı yüz binde 29,4’den yüz binde 14,6’ya
düşmüştür.
Ülkemizde
tüberküloza yönelik tanı ve tedavi hizmetleri
tüm sağlık kuruluşlarında ücretsizdir. Tüberküloz ve dirençli tüberküloz
hastalarının tedavisinde kullanılan birinci ve ikinci seçenek tüm ilaçlar
Sağlık Bakanlığımız tarafından temin edilip ücretsiz olarak sağlık
kuruluşlarına ve hastalarımıza ulaştırılmaktadır.
Ülkemizde
2006 yılından beri tüberküloz tedavisinde Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT)
uygulanmaktadır. DGT; Hastanın ilaçlarını doğru ve tam olarak içtiğinden emin
olabilmek için her doz ilacın bir sağlık personelinin veya başka bir görevlinin
gözetiminde içirilmesidir. DGT Verem Savaş Dispanserleri, Aile Sağlığı
Merkezleri vb. sağlık kuruluşlarında veya hastaların evlerine gidilerek
uygulanabilmektedir. İletişim teknolojilerindeki gelişmelerden faydalanmak ve
hasta uyumunu artırmak amacıyla video DGT uygulaması ülkemizde uygulanmaya
başlanmıştır.
Tüberkülozhastalarının
tedavilerinin uzun sürmesi, tedavi süresince işgücü kaybına uğramaları gibi
sebeplerle hastalar ve aileleri psiko-sosyal desteğe ve maddi yardıma ihtiyaç
duymaktadırlar. Bu kapsamda; Sağlık Bakanlığımız ve Aile, Çalışma ve Sosyal
Hizmetler Bakanlığı arasında bir protokol imzalanmış, ekonomik ve sosyal
güçlükler yaşayan tüberküloz hastalarına 2018 yılı Şubat ayından itibaren
düzenli nakdi yardım verilmeye başlanmıştır. Aynı zamanda tıbbi öz bakım
gerektiren ve evdeki yaşam koşullarının yetersiz olduğu durumlarda ilave destek
ödemesi sağlanabilmektedir. Bu programla tüberküloz hastalarının düzenli
tedavi, takip ve kontrollerinin sağlanması, tedaviye uyumun artırılması,
hastalarımıza ve ailelerine ilgili uzmanlar tarafından psiko-sosyal destek
verilmesi hedeflenmiştir.
Çocuk
tüberküloz hastalarının tedavilerinin daha uygun şartlarda sürdürülmesi,
refakatçileri ile birlikte kalabilmelerinin sağlanması amacıyla Çocuk
Tüberküloz Kliniği açılması ile ilgili çalışmalar yürütülmektedir.
Bakanlığımızın
uzun yıllardır başarıyla sürdürdüğü tüberkülozla mücadele deneyimi ve bilgi
birikimi tüberkülozla mücadele eden ülkelere örnek olmaktadır. Tüberküloz
kontrolü ile ilgili çalışmalarımız güçlendirilerek sürdürülecektir.
Hedefimiz Veremsiz
Bir Türkiye!
Dr. Sercan ÖZAYDIN
TUNCELİ İL SAĞLIK MÜDÜRÜ
