GELECEĞE NEFES DÜNYAYA NEFES GELECEĞE NEFES DÜNYAYA NEFES
Tableti, Telefonu Bırak Doğaya Can Kat
Dünyada yaşanan değişim ve ilerlemenin büyük etkeni olan teknolojik gelişmelerden, en etkili şekilde faydalanmak için toplumların sürekli bir yarış içinde oldukları görülmektedir. İnsan yaşamında bilişim teknolojilerinin (tablet, bilgisayar, akıllı telefon ve internet) yeri iyi bilinmekte olup, geçirdiğimiz pandemi sürecinde birçok alanda daha önem kazanmıştır.
İnternet ve teknolojik araçların bu faydalarının yanında kontrolsüz, aşırı kullanımı ile yeni bir bağımlılık türünün gelişmesine neden olduğunu biliyor muydunuz? Dijital oyun, çevrimiçi kumar, internet, sosyal medya gibi bağımlılıklar, teknolojik araçlarla kontrolsüz zaman geçirilmesi sonucunda, aşırı ve zararlı kullanıma yol açması ardından gelişebilmektedir.
Davranışsal bağımlılık denilen bu tür bağımlılıklar; davranışı bırakmada kontrol kaybı, davranış hakkında zihinsel meşguliyet, hayattaki rol sorumlulukları yerine getirememe, iş başarısında/akademik başarıda düşmeye yol açmaktadır. Hayatta görülen zararlarına ve kayıplarına rağmen o davranışı sürdürme istediği vardır.
Peki davranışsal bağımlılık nasıl başlar? Nedenleri nelerdir? Yenilik, yeni durumları keşfetmek, heyecan, merak uyandırma, sorunlardan kaçma, sıkıntıları gidermek, hayattaki başarısız durumları telafi etmek, sanal ortamda başarılı olabilmek için, statü ve güç elde etmek, arkadaş ortamında saygınlık, hayranlık kazanmak gibi nedenlerle beyindeki ödül sistemi bozulur.
Ayrıca günümüzde çocuklar, yaşamlarının erken döneminde teknolojiyle gelişigüzel tanıştırılmaya başlanmıştır. Bilişim teknolojileri çocuğu biyolojik, psikolojik ve sosyal yönlerden etkilemektedir. Toplum temelli çalışmalarda, bebeklik ve erken çocukluk döneminde uzun süre televizyondan, tabletten ve telefondan içerik seyretmenin çocuğun dil, bilişsel, sosyal ve duygusal gelişim alanlarında gecikmelere yol açtığı ve ileri dönemde bağımlılık gelişimine zemin hazırladığı görülmüştür.
Bu nedenlerle çocuklar ve gençler başta olmak üzere tüm toplumun, teknolojinin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımına teşvik edilmesi, bu konuda bilgilendirilmesi, aşırı ve zararlı teknoloji kullanımının önlenmesi, bu konuda psikolojik danışmanlık hizmetlerine erişimin sağlanması, ayrıca sunulan hizmetlerin toplum tarafından bilinirliğinin artırılması “2019-2023 Davranışsal Bağımlılıklar İle Mücadele Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı” çalışmaları kapsamındadır.
Davranışsal Bağımlılıkları önlemede bireysel ve toplumsal farkındalığın artırılması, çocukların ve gençlerin psikososyal becerilerinin güçlendirilmesi açısından kurumlar arası iş birliği ile yürütülen çalışmalar önem arz etmektedir. Bununla birlikte yapılan çalışmalara katılım ve önerilerin dikkate alınması konusunda anne babalara da önemli rol ve sorumluluklar düşmektedir.